Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της Νικολέτας Ντάμπου στο Life2day.gr, "Μια νέα εποχή ξεκινά για τον χώρο του φαρμακείου από την συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων που το ίδιο διαθέτει, με σκοπό την εκπόνηση επιστημονικών μελετών που θα βοηθήσουν τους φαρμακοποιούς στην καθημερινή τους πρακτική προς όφελος του κλάδου και των ασθενών, μέσα από την ΕΤΕΣΤΑ Εταιρία Στατιστικής Έρευνας και Ανάλυσης του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου." Και συνεχίζει:
Ένα καινοτόμο εγχείρημα του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου με σκοπό την αξιοποίηση των δεδομένων του φαρμακείου προς όφελος των φαρμακοποιών παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Ηellas Pharm, του μεγαλύτερου συνεδρίου φαρμακοποιών στην Αθήνα, που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σάββατο.
Πρόκειται για μία μονοπρόσωπη εταιρία του ΠΦΣ που φέρει το όνομα ΕΤΕΣΤΑ η οποία σε συνεργασία με την ιδιωτική εταιρία ΡΙΗ συλλέγουν από τα φαρμακεία τα δεδομένα των πωλήσεων των φαρμάκων και των παραφαρμάκων τα οποία επεξεργάζονται με σκοπό την διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας στο χώρο της υγείας.
Να σημειώσουμε ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία του ΠΦΣ χαίρει της ιδιαίτερης αναγνώρισης του Ευρωπαϊκού αντιπροσωπευτικού οργάνου των φαρμακοποιών της PGEU και για τον λόγο αυτό ήρθε στην Ελλάδα ο Γ.Γραμματέας της PGEU John Chave, ο οποίος μίλησε στο Ηellas Pharm.
Συγκεκριμένα, ο κύριος Chave χαιρέτισε την δημιουργία της εταιρίας ΕΤΕΣΤΑ, με μία πολύ σημαντική ομιλία στο συνέδριο τονίζοντας την αξία του εγχειρήματος και τον τρόπο συλλογής, κρυπτογράφησης, επεξεργασίας αλλά και αξιοποίησης των δεδομένων του φαρμακείου λέγοντας ότι ‘’Είναι θεμελιώδους σημασίας η παρουσία της ΕΤΕΣΤΑ. Και αυτό, γιατί ο τρόπος της ανωνυμοποίησης και της κρυπτογράφησης καθώς και ο τρόπος συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων είναι από τους πλέον τεχνολογικά ανεπτυγμένους. Είναι μοναδικός.”
Αξίζει, να σημειώσουμε ότι η ιδέα δημιουργίας της ΕΤΕΣΤΑ προήλθε αρχικά στο πλαίσιο πρωτοβουλίας της PGEU, όπου και συζητήθηκε από τις αντιπροσωπείες Ευρωπαικών χωρών, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, η δυνατότητα να βρεθεί ένας μηχανισμός ώστε οι ίδιοι οι φαρμακοποιοί μέσω των αντιπροσωπευτικών τους οργάνων να μπορούν να αξιοποιήσουν τα δεδομένα φαρμακείου. Στη συνέχεια λόγω εξωτερικών και εσωτερικών πιέσεων και απειλών σχετικά με το δικαίωμα αξιοποίησης των δεδομένων φαρμακείου επισπεύστηκε η διαδικασία δημιουργίας της εταιρίας από τον ΠΦΣ. Βασική αρχή στην λειτουργία της ΕΤΕΣΤΑ, σύμφωνα με τους ομιλητές, είναι ότι τα δεδομένα φαρμακείου ανήκουν στους φαρμακοποιούς επομένως και η αξία τους πρέπει να επιστρέφει σε αυτούς.
Απειλείται το φαρμακείο της γειτονίας
Το φαρμακείο της γειτονίας στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη δέχεται πολλαπλές πιέσεις και δεν μπορεί να είναι βιώσιμο με τον παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας οπότε χρειάζεται νέες λύσεις για να μην κλείσει, σ’ αυτές αναφέρθηκε ο John Chave τονίζοντας ότι ‘’γνωρίζουμε ότι οι παραδοσιακές επιχειρήσεις και τα θεσμικά πλαίσια είναι κάτω από απειλή. Θα σας πω κάτι που δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη, ότι ο παραδοσιακός τρόπος λειτουργίας του φαρμακείου δεν είναι βιώσιμος. Θα πρέπει να σκεφτούμε νέους τρόπους και νέες υπηρεσίες ώστε να βοηθήσουμε στη βιωσιμότητα. Δεν μπορούμε να σταθούμε ακίνητοι. Η χρήση των δεδομένων και αυτό που κάνει η ΕΤΕΣΤΑ αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι μια δυνατότητα για να προχωρήσουμε μπροστά. Και είναι μια ευκαιρία που δίνεται, έτσι ώστε το φαρμακείο να μπει σε μια πιο βιώσιμη βάση για το μέλλον.”
Το ”μυστικό” βιωσιμότητας του κλάδου
Το ‘’μυστικό‘’ για την βιωσιμότητα του κλάδου των φαρμακοποιών είναι η καινοτομία και η αξιοποίηση νέων ευκαιριών σημείωσε ο John Chave λέγοντας ότι ‘’ο κλάδος δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργούσε μέχρι σήμερα και εάν θέλει να είναι βιώσιμος, θα πρέπει να προσανατολιστεί στην αξιοποίηση νέων ευκαιριών που παρουσιάζονται δίνοντας έμφαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες και στο ρόλο του φαρμακοποιού ως σημείο παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Ο κύριος Chave στάθηκε ιδιαίτερα στην αναγκαιότητα να υπάρξουν επαρκείς πηγές πληροφοριών. Έδειξε μάλιστα στους παρευρισκομένους του συνεδρίου ένα άρθρο από την βρετανική εφημερίδα Guardian. Αυτό που ανέφερε χαρακτηριστικά το συγκεκριμένο άρθρο, είναι ότι «το ανεξάρτητο φαρμακείο, το φαρμακείο της γειτονιάς, είναι ένα απίστευτο, «άπειρο» χρυσωρυχείο δεδομένων». Και η βρετανική εφημερίδα έδινε έμφαση στο γεγονός ότι με την χρήση των δεδομένων, δίνεται η ευκαιρία να βελτιωθούν οι υπηρεσίες αλλά και το ίδιο το φάρμακο, να αποφεύγονται οι ανεπιθύμητες ενέργειες και εν τέλει να γίνει ωφέλιμο για όλους. Το φαρμακείο βρίσκεται σε κομβικό σημείο για να συλλέγει πληθώρα δεδομένων, καθώς “βλέπει” το σύνολο των ασθενών που δεν νοσηλεύονται. Κατέληξε «είναι σημαντικό να πούμε ότι αυτό που κάνει η ΕΤΕΣΤΑ ανοίγει τον δρόμο ουσιαστικά στην Ευρώπη. Είναι πρωτοπόρα. Και είναι ένα παράδειγμα ελληνικής επιχειρηματικότητας και ελληνικής καινοτομίας που βρίσκεται πολύ πιο μπροστά από οποιοιδήποτε άλλο αυτή τη στιγμή.»
Ξέρουμε το πραγματικό κόστος του φαρμάκου;
Παράλληλα έγινε αναφορά στο «πραγματικό κόστος του φαρμάκου» «Ξέρουμε όντως ποιο είναι το κόστος ενός φαρμάκου;», αναρωτήθηκε στην ομιλία του ο Γ. Γ. του Ευρωπαϊκού αντιπροσωπευτικού οργάνου. «Γιατί το κόστος δεν είναι απλά η τιμή που το σύστημα υγείας ή ο ασθενής πληρώνει. Η μη αποτελεσματικότητα του φαρμάκου συμβάλλει στην αύξηση του κόστους. Είτε γιατί μπορεί να μην έχει ένα καλό φάρμακο, ή επειδή ο ίδιος ο ασθενής δεν το χρησιμοποιεί όπως πρέπει», τόνισε.
Η υπεραξία του εγχειρήματος
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε από τους ομιλητές στην υπεραξία που δημιουργείται από την ανάλυση της ΕΤΕΣΤΑ και αφορά στην συμπεριφορά του ασθενούς. Όπως τόνισε ο κύριος Κωνσταντίνος Κούβαρης, Πρόεδρος της ΕΤΕΣΤΑ και γραμματέας του Πανελλήνιου φαρμακευτικού συλλόγου ‘’ γνωρίζουμε τη σχέση ασθένειας και αγωγής, βλέπουμε την προσαρμοστικότητα του ασθενούς, και αντιλαμβανόμαστε το πόσο μπορεί να είναι το σύστημα κοστοβόρο, προς τα ασφαλιστικά ταμεία, προς τις εταιρίες και προς τους φαρμακοποιούς. Αυτό κουβαλάει μια τεράστια υπεραξία. Αυτή την υπεραξία μπορούμε να τη δούμε σε συνδικαλιστικό επίπεδο. Θα έχουμε μελέτες που θα μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε προς όφελος του κράτους. Και βέβαια θα έχει και προσωπικό όφελος το φαρμακείο, και δεν μιλάω αποκλειστικά για το οικονομικό κέρδος’’.
Στην Ευρώπη γίνεται τελευταία πολύς λόγος για τα δεδομένα. Ο βασικός λόγος είναι ότι υπάρχουν δύο καινούργιες νομοθεσίες, οι οποίες αφορούν τη χρήση δεδομένων. Η μια από αυτές της νομοθεσίες, είναι η οδηγία περί πλαστών φαρμάκων, η οποία έχει ήδη υιοθετηθεί, και η άλλη είναι ένας κανονισμός που αφορά στην ασφάλεια των δεδομένων.
Πλαστά φάρμακα
Σκοπός της οδηγίας για τα πλαστά φάρμακα είναι να ελέγχεται η γνησιότητα κάθε συσκευασίας φαρμάκου πριν αυτή δοθεί στον ασθενή, μέσω της ταυτοποίησης ενός μοναδικού κωδικού barcode που θα πρέπει να βρίσκεται σε κάθε συσκευασία. Αυτός ο μοναδικός κωδικός θα ανεβαίνει σε μία online βάση δεδομένων και οι φαρμακοποιοί στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη, θα υποχρεούνται να τον σκανάρουν κάθε φορά που διαθέτουν οποιοδήποτε προϊόν. Με τον τρόπο αυτό θα ελέγχεται η γνησιότητα κάθε συσκευασίας. Αυτό θα μπει σε δράση σε περίπου τρία χρόνια από τώρα.
Όταν αυτή η οδηγία ήταν ακόμα στο στάδιο της μελέτης, ήταν ξεκάθαρο ότι η φαρμακευτική βιομηχανία ήθελε να βρει τον τρόπο να συλλέξει και να μαζέψει αυτή την πληροφορία ώστε να την χρησιμοποιήσει. Και η PGΕU απάντησε ότι «όχι, αυτά τα στοιχεία δεν ανήκουν στην φαρμακοβιομηχανία, εφόσον το προϊόν έχει φύγει μέσα από το φαρμακείο, τα δεδομένα, ανήκουν στο κάθε φαρμακείο. Στον φαρμακοποιό». Έπεισαν επί της ουσίας τους θεσμούς της Ευρώπης να προσθέσουν μια γραμμή σε αυτή την οδηγία, που λέει ότι το ιδιοκτησιακό καθεστώς αυτών των δεδομένων πρέπει να γίνεται σεβαστό.
Προστασία δεδομένων
Το επόμενο κομμάτι της νομοθεσίας, είναι η προτεινόμενη οδηγία για την προστασία δεδομένων. Η εν λόγω οδηγία θα ορίσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο η επεξεργασία των data θα είναι ασφαλής για την ιδιωτικότητα του ατόμου. «Όλα έχουν αλλάξει πλέον, και βλέπουμε καινούργιες ικανότητες, και κυβερνητικές αλλά και τεχνολογικές για την συλλογή των στοιχείων και των δεδομένων». τόνισε ο John Chave.
Όπως αναφέρει ο κύριος Chave τα θεσμικά όργανα «τώρα προσπαθούν ουσιαστικά να βρουν μια ισορροπία μεταξύ της ιδιωτικότητας του ατόμου, και της συλλογής δεδομένων. Μια ισορροπία μεταξύ των δύο. Και στις συζητήσεις τους αναγνώρισαν ότι η συλλογή των δεδομένων μπορεί να είναι ωφέλιμη. Δεδομένου ότι αυτά τα δεδομένα είναι νομιμοποιημένα.»
Η νομιμοποίηση των δεδομένων εξαρτάται από το κατά πόσο έχουν ανωνυμοποιηθεί και κρυπτογραφηθεί με τρόπο που προστατεύει το υποκείμενο των δεδομένων, στην προκειμένη περίπτωση τον ασθενή.
Ο κ.Chave τόνισε τα «3 πράγματα που πρέπει να κρατήσουμε»: πρώτο ότι όλοι στην Ευρώπη μιλάνε για τα δεδομένα, δεύτερο ότι όλοι γνωρίζουν πως τα δεδομένα έχουν αξία και η επεξεργασία τους μπορεί να είναι εξαιρετικά ωφέλιμη, και τρίτο – και ίσως σημαντικότερο – ότι τα δεδομένα πρέπει να ανωνυμοποιούνται και να κρυπτογραφούνται.
Η ΕΤΕΣΤΑ όπως παρουσιάστηκε από τους ομιλητές είναι μια πρωτοβουλία που θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος της απάντησης του κλάδου στις υφιστάμενες πιέσεις.
“Είναι προς όφελος και του συνδικαλιστικού οργάνου, του Πανελλήνιου Συλλόγου, και προς όφελος του φαρμακείου. Είναι μια δική σας εταιρία. Μια εταιρία που θα σας δώσει όλον εκείνο τον δυναμισμό που χρειάζεστε. Μην την αφήνετε, είναι μια δυναμική σκέψη που θα δώσει θετικά αποτελέσματα”, είπε στους παρευρισκόμενους φαρμακοποιούς στο HELLAS PHARM ο κ. Κούβαρης.
